معماری با چاشنی خطای دید
چند سالی است که خطای دید مورد استفاده معماران برجسته جهان قرار میگیرد.شاید قدیمیترین و معروف ترین استفاده خطای دید در معماری کاربرد خطای دید در ساخت معبد پارتئون یونان باستان باشد بطوریکه کف این ساختمان یک شیب خفیف داردو مرکز آن بالاتر از لبه های این سازه است همچنین ستون ها برآمده (محدب) و سقف آن کج است.
جالب است بدانید با وجود این قناصی و تفاوت بازهم ساختمان کاملا متناسب و استاندارد بنظر میرسد.طبیعتا معماران پارتئون الویتشان این بوده که ساختمان متناسب و استاندارد دیده شود و خطای دید آن مورد توجه نبوده.البته معماران امروزی از این تجربه درس گرفته اند و سعی براین دارند تا با استفاده ازاین تکنیک(خطای دید)باعث تمایز سازه ای با ساختمان های اطرافش بشوند.این جنبه طراحی سازه ای و یا نمای ساختمان ها به نسبت ساختمان های معمولی سخت تر است اما اگر بدرستی اجرا شوند جنبه بصری خیره کننده ای دارند.
در ادامه این مطلب به چند مورد موفق از استفاده خطای دید در طراحی و نمای ساختمان اشاره میکنیم.
Port 1010(بندر ۱۰۱۰)
ساختمان شخصی شرکت Erix دفتر مرکزی خدمات گمرکی(صاحب امتیاز Joe Beckker) واقع در ملبورن استرالیا میباشد که از زیبایی و جذابیت چشمگیری برخوردار است.کمتر شهروند ملبورنی را میتوتن یافت که آدرس این ساختمان را نداند.
جالب است بدانید که با نگاه کردن طولانی مدت به این ساختمان کاملا متوهم و دچار خطای دید میشوید به طوریکه روزانه تعداد زیادی گردشگر ساعت ها به مقابل این ساختمان به تماشای این معماری شگفت انگیز مشغول میشوند.
این بنا که در سال ۲۰۰۶ طراحی و ساخته شد دارای خطوط نارنجی رنگی است که کاملا موازی و هم اندازه یکدیگرند اما با مشاهده آن بیننده حس میکند در طول طبقات این خطوط دچار تغییر اندازه و زاویه میشوند و در نهایت حس میکنند مستطیل های طبقات هم اندازه نیستند.
درحال که هر طبقه عینا هم اندازه طبقه قبلی و بعدی استو فقط وقتی به داخل ساختمان و طبقات بروید متوجه این موضوع میشوید.
اگرچه معمار آن نورمن دیزنی(Norman Disney) که موسس شرکت خلاق نورمن دیزنی و جوانان است با طراحی هوشمندانه خلاق خود نمای ساختمان را بطور کلی دگرگون و به گویی پیچاند.
ساختمان بندر ۱۰۱۰ تنها یک توهم قابل توجه ساختمانی نیست بلکه این ساختمان برنده انواع جوایز معماری بخاطر طراحی خلاقانه را برده است.به عنوان مثال جایزه Airah که در جشنواره توسعه پایدار در سال ۲۰۰۶ برگزار شد به طراحی این ساختمان تعلق گرفت.همچنین برنده بالاترین جایزه در رده سازه و محیط زیست در سال ۲۰۰۷ با عنوان ACEA بود.
ساختمان ملی هلند (Dancing House) خانه ای در حال رقص
ساختمان ملی هلند که در شهر پراگ با دو متریال شیشه و آجر ساخته شده است با نام ساختمانی در حال رقص معروف است.که البته این دو بنا به نحوی ساخته شده اند که گویی یک جفت رقصنده در کنار یکدیگرند.مهندس معمار این ساختمان فرانک اوگری (Frank Ogehry) از نام Fred & Ginger برای این سازه استفاده کرد که این نام یعنی Fred Astair & Ginger Rogers نمونه ای فوق العاده از توهمات دیداری و خطای دید در معماری است.
این ساختمان وقتی در سال ۱۹۹۶ ساخته شد بدلیل تفاوت عمده در ساختار و نمای دگرگون شده ای که با ساختمان های اطرافش داشت باعث جنجال و جلب توجه فراوان شد.
مردم شهر از زمانی که این بنا ساخته شد هنگام گذر از مقابل آن به طراحی زیبا و جذاب آن همواره خیره میشوند و حتی خبرنگاران و عکاسانی از سراسر دنیابرای تهیه گزارش و عکس در روز های مشخصی که توسط مدیران این ساختمان تعیین میشود به آنجا سفر میکنند.
این ساختمان از دور کاملا انگار مچاله شده اند و اصلا شبیه به یک ساختمان نیستنداما وقتی به آن نزدیک میشوید و از پایین به بالای آن نگاه میکنیدیک سازه پر هرج و مرج را میبینید که بنظر غیر قابل ساخت میرسد.
خطوطی در قسمت هایی از آن تعبیه شده است که به فریب دادن بیشتر چشم های بینندگان کمک میکنندو باعث ایجاد منحنی و پیچ و تاب بیشتری حول ساختمان میشوند.این یک خطای دید بسیار عالی در معماری متناسب با ساختار و تم رقص و پیچش است.
ساختمان Manulife
بر اساس طرحی از Clifford Lawrie دارای ۳۶ طبقه و طول ۱۴۹ متر میباشد که در سال ۱۹۸۷ با هزینه ای بالغ بر ۱۰۰ میلیون دلار (۲۱۸ میلیون دلار کنونی) ساخته شد.
در شهر اوتاوا محله ای وجود دارد با نام Manulife که ساختمانی شیشه ای در آنجا ساخته شده که بخاطر خطای دید شگرف و بی نظیرش گویی در حال ادغام و درهم تنیدگی است.
پنجره های دارای خاصیت بازتاب (رفلکتیو) آن که وجود چندین برج متعدد در کنار یگدیگر و استفاده از گوشه های این برج ها برای اتصال به یکدیگر بصورت یکپارچه باعث این جذابیت عالی شده است.این ساختمان از همان سال ساختش چندین جایزه معتبر معماری نظیر جایزه ساختمان برتر انجمن مالکان و مدیران ساختمان در سال ۱۹۹۰ را برنده شده که یک مثال زیبا از این است که چگونه میتوان از خطای دید در ساخت بناهای معتبر و به یاد ماندنی بهره گرفت.
